Το Αλογάκι

Τι σημαίνει ότι ο Βασιλιάς είναι σε θέση σαχ; Σημαίνει ότι απειλείται άμεσα από ένα εχθρικό κομμάτι.

Όπως βλέπουμε στο διάγραμμα 1, ο Βασιλιάς είναι σε θέση σαχ διότι απειλείται από τον Πύργο, επομένως πρέπει άμεσα να κινηθεί σε ασφαλές τετράγωνο. Στο διάγραμμα 2, η Λευκή Βασίλισσα δίνει σαχ στο Μαύρο Βασιλιά και τον υποχρεώνει να βρει αλλού καταφύγιο.





Στο διάγραμμα 3 ο Μαύρος Βασιλιάς δεν είναι σε θέση σαχ. Αν όμως ο Λευκός Αξιωματικός κινηθεί οπουδήποτε, τότε έχουμε σαχ εξ αποκαλύψεως. Αν μάλιστα ο Λευκός Αξιωματικός αποφασίσει να κινηθεί στο g6, όπως στο διάγραμμα 4, τότε ο Μαύρος Βασιλιάς μπαίνει κάτω από τα πυρά τόσο του Λευκού Αξιωματικού, όσο και της Λευκής Βασίλισσας! Αυτό το χτύπημα λέγεται διπλό σαχ.



Ο παίκτης που απειλεί να συλλάβει τον αντίπαλο Βασιλιά φωνάζει ΣΑΧ, επειδή ο Βασιλιάς είναι όπως είπαμε ψηλομύτης και δεν καταδέχεται να ασχολείται με μικροπράγματα όπως οι απειλές. Κακό του κεφαλιού του!

Κάθε κομμάτι μπορεί να δώσει σαχ στον αντίπαλο Βασιλιά, εκτός από τον ίδιο το Βασιλιά!

Είδαμε πριν τον Πύργο, τη Βασίλισσα και τον Αξιωματικό. Για δείτε τον Ίππο! Αλλά και το ταπεινό πιόνι μπορεί να δώσει σαχ!

Έτσι λοιπόν ο Βασιλιάς πρέπει οπωσδήποτε να κινηθεί σε άλλο τετράγωνο αν ακούσει τη λέξη ΣΑΧ.




Με ποιούς άλλους τρόπους μπορεί ο Βασιλιάς να αποφύγει το σαχ; Θυμάστε; Ας τους συνοψίσουμε εδώ:

Ο Βασιλιάς αποφεύγει το σαχ:
1. Αν κινηθεί σε ασφαλές τετράγωνο. 2. Αν συλλάβει το κομμάτι που τον απειλεί. 3. Αν παρεμβάλει ανάμεσα στον ίδιο και το απειλειτικό κομμάτι ένα δικό του κομμάτι.

Δείτε το παρακάτω παράδειγμα!
Βλέπετε όλες τις επιλογές που έχει ο Μαύρος για να αποφύγει το σαχ; 1. Ρζ8 ή Ρθ8. 2. Ιxδ5 και 3. Αζ7. Και ο Μαύρος Βασιλιάς μπορεί να ησυχάσει προς το παρόν. Ουφ! Ας δούμε άλλα λίγα παραδείγματα παρακάτω.






Μα τι γίνεται εδώ!; Βέβαια! Τίποτα δεν μπορεί να παρεμβληθεί όταν ο Τρελός Ίππος δίνει σαχ, διότι μπορεί να υπερπηδήσει τα πάντα! Σε αυτή την περίπτωση λοιπόν δεν ισχύει ο τρίτος κανόνας, αυτός της παρεμβολής!



Αλλά και σε αυτή την περίπτωση όπου έχουμε διπλό σαχ, πάλι δεν ισχύει ο κανόνας της παρεμβολής, διότι δεν γίνεται με μια κίνηση να παρεμβληθεί κομμάτι και προς τις δυο κατευθύνσεις!







Ο Βασιλιάς λοιπόν πρέπει να αντιδρά όταν του φωνάζουν ΣΑΧ. Επίσης, ο Βασιλιάς δεν επιτρέπεται να γίνεται σαχ οικειοθελώς, δηλαδή από μόνος του!

Σε αυτή τη θέση, ο Μαύρος Βασιλιάς δεν μπορεί να πατήσει σε κανένα τετράγωνο εκτός από το δ8. Βλέπετε το λόγο;








Και σε αυτή τη θέση ο Μαύρος Ίππος, παρότι απειλείται από το Λευκό πιόνι, εντούτις δεν μπορεί να εγκαταλείψει το ζ6 διότι έτσι θα εξέθετε τον Βασιλιά του που είναι ακριβώς από πίσω! Δυστυχώς ο Μαύρος Ίππος σε αυτή την περίπτωση δεν έχει καλή τύχη, επειδή όπως λέμε εμείς οι σκακιστές είναι "καρφωμένος".






Τι γίνεται όταν ο Βασιλιάς είναι σε θέση σαχ, αλλά δεν μπορεί να εφαρμόσει κανένα από τα τρία σχέδια σωτηρίας; Τότε δυστυχώς για τον ίδιο, είναι ΜΑΤ!












Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι δεν έχει σημασία αν ο αντίπαλος έχει περισσότερα ή καλύτερα κομμάτια. Το ματ είναι το τέλος του παιχνιδιού, ό,τι κι αν γίνει! Μπορεί κάποιος να θυσιάσει όλα τα κομμάτια του, μέχρι και τη Βασίλισσά του, αν είναι να κάνει ματ.

Τι γίνεται όμως αν ο Βασιλιάς μας δεν είναι σε θέση σαχ και δεν μπορεί είτε να κινήσει άλλο κομμάτι ή να κινηθεί ο ίδιος με ασφάλεια; Σε αυτές τις περιπτώσεις έχουμε πατ, δηλαδή ισοπαλία!



Χμμμ...

Όταν έχουμε υπεροχή στη Σκακιέρα, πολλές φορές νομίζουμε ότι η μάχη τελείωσε υπέρ μας. Όμως, αν είμαστε απρόσεχτοι, ο αντίπαλος μπορεί να μας τιμωρήσει για την αλαζονεία μας!
(Στην 1η παίζει ο Λευκός κι αν παίξει απρόσεκτα 1.Ββ6+ Ρα8 2.Ργ8 πατ! Στη 2η ο Μαύρος αν προάγει το πιόνι σε Βασίλισσα είναι πατ!)




Επίσης, έχουμε πατ όταν το υλικό των δυο αντιπάλων δεν επαρκεί για ματ. Π.χ. δυο Βασιλιάδες μόνοι τους στη Σκακιέρα είναι πατ και αν συνοδεύονται από ένα μόνο ελαφρύ κομμάτι είναι πάλι πατ. Δηλαδή την πάτησαν!







Βέβαια το πατ είναι διαφορετική περίπτωση από την "νούλα", την άλλη μορφή ισοπαλίας. Η νούλα είναι ισοπαλία που συμφωνούν οι παίκτες μεταξύ τους. Ιδιαίτερα οι έμπειροι παίκτες, όταν καταλαβαίνουν ότι η παρτίδα δεν οδηγεί σε κάποιο ματ και ότι δεν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της θέσης τους, για να γλυτώσουν χρόνο και κόπο συμφωνούν μια νούλα και ξεμπερδεύουν.

Γενικά, η ισοπαλία προκύπτει στις παρακάτω περιπτώσεις:

1. Εάν επαναληφθεί η ίδια ακριβώς θέση τρεις φορές.
2. Εάν για 50 κινήσεις δεν έχει γίνει καμία κίνηση πιονιού και δεν έχει αιχμαλωτιστεί κανένα κομμάτι.
3. Εάν το υλικό που έχουν οι παίχτες είναι ανεπαρκές για την επίτευξη ματ.
4. Εάν ο ένας παίχτης στη σειρά του δεν έχει νόμιμη κίνηση να κάνει και δεν βρίσκεται σε σαχ ο βασιλιάς του.
5. Εάν το συμφωνήσουν οι αντίπαλοι.